Prof. Dr. Cengiz Kara

🧠 Erken Ergenlik Neden Olur?

 

Ergenlik çocukların sadece büyüdüğü değil, aynı zamanda vücutlarının cinsel ve biyolojik olarak olgunlaştığı önemli bir dönemdir. Ancak bu sürecin çok erken başlaması, bazı özel nedenlerden kaynaklanabilir.

​

Ergenlik başlama zamanını ve ilerleme hızını etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar içinde en önemlisi genetik faktördür.  Irk, etnik köken, sosyoekonomik koşullar, coğrafi özellikler, beslenme şekli, obezite, endokrin bozucular, fiziksel ve ruhsal stres, kronik hastalıklar ergenlik başlama zamanını etkiler.

​

​

👨‍👩‍👧 Genetik Faktörler

Ergenliğin başlama yaşı büyük ölçüde ailesel geçiş gösterir.                                                                                                    Yani, anne veya babanın ergenliğe giriş yaşı çocuğun gelişimini                                                                                      doğrudan etkileyebilir.
🔹 Ergenlik yaşının %50–80'i genetik yapıyla belirlenir.

​

🌍 Coğrafi ve Irksal Etkenler

• Sıcak iklimlerde ve Akdeniz gibi bölgelerde yaşayan çocuklar                                                                                genellikle daha erken ergenliğe girer.

• Soğuk iklimli ülkelerde ise ergenlik daha geç başlar.

• Afrika kökenli çocuklarda ergenlik, beyaz ırka göre daha erken                                                                                başlama eğilimindedir.

​

🍔 Beslenme ve Obezite

Günümüzde erken ergenliğin en önemli nedenlerinden biri aşırı beslenme ve obezitedir.

• Özellikle fazla kilolu veya obez çocuklarda, vücut daha erken olgunlaşır.

• Bu çocuklar genellikle yaşıtlarından daha uzun boyludur ve kemik yaşları ileridir.

• Beyin, vücudun gelişimini “ergenlik zamanı geldi” sinyali olarak algılar ve hormon sistemini erken devreye sokar.

 

🔍 7–9 yaşındaki kızlar ile 8–10 yaşlarındaki erkeklerde başlayan ergenlik belirtileri çoğunlukla obezite ile ilişkilidir ve genellikle tedavi gerektirmez.

​

⚠️ Düşük Doğum Ağırlığı ve Hızlı Kilo Alımı

• Düşük doğum ağırlığı ile doğup, bebeklikte hızla kilo alan çocuklarda da erken ergenlik görülme riski artar.

​

📈 Endokrin Bozucular

Araştırmalar, son yıllarda ergenliğin daha erken yaşlara kaymasında obeziteyle birlikte endokrin bozucu kimyasalların da etkili olduğunu göstermektedir. Bu maddeler:

• Östrojen benzeri etki yaparak

• Hormonların zamanından önce salgılanmasına neden olarak

çocukların ergenliğe beklenenden önce girmesine neden olabilir.

​

🧬 Hormonal ve Tıbbi Nedenler

Gerçek (Santral) Erken Ergenlik:

• Kızlarda gerçek erken ergenlik vakalarının %90–95’inde belirgin bir neden saptanmaz.

• Ancak 6 yaşından önce başlayan kızlarda ve tüm erkek çocuklarında, beyindeki bir tümör ya da kist gibi sorunlar araştırılmalıdır.

• Bu nedenle bu çocuklara genellikle beyin MR görüntülemesi yapılır.

Yalancı (Periferik) Erken Ergenlik:

• Çoğunlukla böbrek üstü bezinin fazla çalışmasından kaynaklanır.

• Kızlarda yumurtalık kistleri de östrojen üretimine ve meme gelişimine neden olabilir.

​

📌 Ne Zaman Endişelenmeli?

Belirti                                                                          Eylem

Kızlarda 6 yaşından önce meme gelişimi                   Mutlaka doktora başvurulmalı

Erkeklerde 9 yaşından önce testis büyümesi             Mutlaka değerlendirme yapılmalı

Ergenlik belirtileri hızla ilerliyorsa                               Uzman görüşü alınmalı

Ailede erken ergenlik öyküsü varsa                            Yakın takip önerilir

​

📘 Sonuç Olarak…

Erken ergenlik genellikle yapısal olsa da bazı çocuklarda altında hormonal bozukluklar ya da beyin kaynaklı nedenler yatabilir. Bu nedenle:

✅ Erken fark etmek
✅ Doğru değerlendirme yapmak
✅ Gerekiyorsa zamanında müdahale etmek

…hem çocuğun sağlığı hem de erişkin boyu açısından çok önemlidir.

​​

📎 Daha Fazlasını Okuyun:

👉 📘 Gerçek Erken Ergenlik ve Tedavisi

👉 📘 Kısmi Erken Ergenlik

👉 📘 Yalancı Erken Ergenlik

​