Prof. Dr. Cengiz Kara

🩺 Çocuklarda İnsülin Direnci ve Metabolik Sendrom

 

🔍 İnsülin Direnci Nedir?

İnsülin direnci, kandaki şekeri (glukozu) kontrol eden hormon olan insüline vücudun yeterli cevap verememesi durumudur. Bu durumun en sık görülen nedeni obezite, yani şişmanlıktır.
.

Normalde, pankreastan salgılanan insülin, kandaki şekeri hücrelere taşır. Ancak insülin direnci geliştiğinde, bu mekanizma bozulur ve vücut daha fazla insülin üretmek zorunda kalır.

​

⚠️ İnsülin Direncinin Belirtileri Nelerdir?

• Göbek çevresinde yağlanma (karın obezitesi, gövdesel şişmanlık)

• Yorgunluk, halsizlik

• Açlık hissi veya tatlı isteği

• Ciltte özellikle koltuk altı ve boyun çevresinde koyulaşma (akantozis nigrikans)

• Kızlarda adet düzensizlikleri ve polikistik over sendromu (PKOS)

• Ailede diyabet (şeker hastalığı) öyküsü

🧪 İnsülin direnci, kan testleriyle değerlendirilir.

Gerektiğinde HOMA-IR adı verilen özel hesaplamalar yapılır.

​

🧠 Neden Oluşur?

• Obezite (özellikle karın bölgesindeki yağlanma)

• Az hareketli yaşam tarzı

• Aşırı kalori alımı / sağlıksız beslenme

• Ergenlik dönemi (doğal olarak insülin direnci biraz artabilir)

• Genetik yatkınlık ve aile öyküsü

​

🧩 Metabolik Sendrom Nedir?

Metabolik sendrom, birden fazla sağlık sorununu içeren bir risk durumudur. Bu sorunlar birlikte görülürse, çocukta ileride şeker hastalığı (tip 2 diyabet) ve kalp-damar hastalıkları gelişme riski çok artar.

🧷 Metabolik sendrom (İnsülin direnci sendromu) şu durumları içerir:

• Göbek çevresinde yağlanma

• Kan yağlarında bozukluk (yüksek trigliserid, düşük HDL)

• Yüksek tansiyon

• Kan şekerinde bozulma (prediyabet, tip 2 diyabet)

​​​​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

🩺 Bu Durumlar Neden Önemli?

Metabolik sendrom ve insülin direnci çocuk yaşta başlarsa:

• Tip 2 diyabet gelişme riski artar

• Kalp hastalıkları riski yükselir

• Karaciğer yağlanması gibi organ sorunları oluşabilir

• Ergenlik sorunları ve psikolojik etkilenme görülebilir

• Kronik hastalıklara bağlı yaşam süresi kısalabilir

Bu nedenle erken tanı ve müdahale çok önemlidir.

​

🛠️ Tedavi Nasıl Yapılır?

İnsülin direnci ve metabolik sendromun tedavisinde temel yaklaşım:

1. 🥗 Beslenme düzeni

   • Abur cubur, şekerli içecekler azaltılır

   • Sebze, tam tahıl ve protein ağırlıklı beslenme önerilir

   • Ailece uygulanan sağlıklı beslenme alışkanlıkları desteklenir

2. 🏃 Fiziksel aktivite

   • Her gün en az 30-60 dakika orta düzeyde hareket (yürüyüş, bisiklet, oyun vs.)

   • Bilgisayar ve ekran süresi sınırlandırılır

3. 👨‍⚕️ Tıbbi takip

   • Doktorunuz gerekli görürse bazı testler ve ilaç tedavisi başlatabilir (örneğin metformin)

4. 🧠 Psikolojik destek

   • Çocuğun beden algısı ve motivasyonu desteklenmeli

   • Aile içi destek ve pozitif iletişim çok önemlidir

​

💡 Unutmayın:

• Bu sorunlar erken dönemde fark edilip müdahale edilirse tamamen kontrol altına alınabilir.

• En etkili çözüm, ailenin birlikte sağlıklı yaşam tarzını benimsemesi ile mümkündür.

• Her çocuk özeldir, bireysel değerlendirme ve takip şarttır.

📌 Fazla kiloya bağlı insülin direncinden şüpheleniyorsanız mutlaka bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurun.

​

📎 Daha Fazlasını Okuyun:

👉 📘 Çocuklarda Obezite

👉 📘 Çocuklarda Prediyabet ve Tip 2 Diyabet