Prof. Dr. Cengiz Kara

🕒 Yapısal Büyüme ve Ergenlik Gecikmesi

📉 Nedir?

Yapısal (konstitüsyonel) büyüme gecikmesi, çocuğun biyolojik olgunlaşma temposunun yavaş olmasından kaynaklanan fizyolojik bir durumdur. Genellikle bir hastalık belirtisi değildir ve çocuğun normal erişkin boyuna ulaşması beklenir.

​

🧒 Büyüme Nasıl Etkilenir?

• Büyüme yavaşlaması doğumdan 3–6 ay sonra başlar.

• Boy ve kilo artışı yavaş seyreder, bu durum genellikle 3–4 yaşına kadar sürer.

• Boy, hedef boy aralığının biraz altına inebilir.

• Bu dönemde kemik yaşı da geriden gelir, çünkü kemik olgunlaşması da yavaştır.

• Çocuk yavaş ama istikrarlı büyür.

• 10–14 yaş arasında büyüme eğrisi alt sınıra paralel gider. Ancak yaşıtları ergenliğe girip boy atarken bu çocukta ergenlik başlamadığı için kısalık belirginleşebilir.

❗ Bu dönemde büyümedeki yavaşlama, yanlışlıkla bir hastalık belirtisi sanılabilir ve gereksiz testler yapılabilir.               Bu konuda dikkatli olunmalıdır.

​

🧬 Ailevi Kısalıktan Farkı Nedir?

• Yapısal kısalıkta:
  Kemik yaşı geri kalır (2–4 yıl kadar).
  Ergenlik geç başlar, büyüme daha geç tamamlanır.
  Erişkin boya geç yaşta (20–21) ulaşılır.

• Ailevi kısalıkta:
  Kemik yaşı normaldir.
  Ergenlik zamanında başlar, boy genetik potansiyele uygundur.

Yapısal büyüme gecikmesi olan çocukların çoğunda (%60–90) ailede benzer öykü vardır. Genellikle erkek çocuklarda daha sık tanı konur.

​

💊 Tedavi Gerekir mi?

• Genellikle tedavi gerekmez.

• Ancak ergenlik gecikmesi nedeniyle boy farkının belirginleşmesi, çocuğun özgüvenini ve ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir.

​

👨‍⚕️ Bu durumda ne yapılabilir?

• Gerekirse kısa süreli ve düşük dozda hormon tedavisi uygulanabilir:

  • Erkeklerde: Aylık testosteron iğneleri

  • Kızlarda: Östrojen içeren haplar

⚠️ Bu tedaviler, sadece uzman doktor takibinde uygulanmalıdır. Zamanlama ve doz çok önemlidir. Aksi halde büyüme plakları erken kapanabilir ve boy kısa kalabilir.

​

🧭 Sonuç

Yapısal büyüme gecikmesi olan çocuklar genellikle sağlıklıdır ve genetik potansiyellerine uygun boya ulaşırlar. Ancak dikkatli izlem ve gerekirse psikolojik destek önemlidir. Ergenlik başlangıcını destekleyici tedaviler, doğru şekilde ve zamanında verildiğinde hem fiziksel hem de ruhsal gelişime katkı sağlar.​